Wat betekent vrijheid voor je?

Bevrijdingsdag was in mijn jeugd een enorm gebeuren. Al lang van tevoren hing het in de lucht. De bevrijdingsoptocht was een geweldige festiviteit. Compleet met nagebouwde tanks met Canadezen. Vooral mijn vader was een zeer enthousiaste “Bevrijdingsdag-vierder”. Er gebeurde iets met hem. De normaal gesproken toch rustige onderwijzer ging volledig uit zijn dak, ook al zag dat er toen nog steeds keurig netjes uit. Maar toch. Ik voelde bij hem een enorme opwinding. Dat gevoel heeft hij op mij overgedragen en ik ben het nooit kwijtgeraakt. Het was en is voor mij een gevoel van grote blijdschap waarvoor eigenlijk geen woorden bestaan. Het was en is bevrijding.

En dan de dag van de dodenherdenking. Het woord wat hier als eerste bij mij bovenkomt is diepe ernst. De blijdschap over de bevrijding is onlosmakelijk verbonden met de herdenking op 4 mei. Zonder de herdenking van de slachtoffers zou 5 mei niet gevierd kunnen worden. Als mijn vader ging vertellen over de oorlog dan voelde je de pijn van wat er was gebeurd. Ik kan nog zijn diepe verontwaardiging voelen toen hij vertelde hoe een volkomen onschuldige man het veld in werd gestuurd door Duitse soldaten en vervolgens pardoes in zijn rug werd neergeschoten. Voor hem was de herdenking op 4 mei niet alleen een herdenking van alle gevallenen maar ook een bezinning op wat er was gebeurd. Hij kon het feest van 5 mei niet uitbundig vieren als de verwerking van 4 mei niet intensief had plaatsgevonden.

Dit is echt niet vanzelfsprekend. We kunnen terugzien op een ongekend lange periode van vrede. Ook vanuit historisch perspectief is dat meer dan bijzonder. Het is echt niet vanzelfsprekend. En toch wringt daar bij mij zo nu en dan de schoen. Ik schrik van de geluiden waarin de volkomen vanzelfsprekendheid van deze vrijheid op het toneel wordt gezet. Sterker nog, waarin deze vanzelfsprekendheid dusdanig wordt opgeëist dat dat een inperking van diezelfde vrijheid impliceert van anderen. Er is een taal ontstaan waarin de verwondering is gaan ontbreken. In een aantal opzichten zijn we terug bij beelden uit het verleden waarbij de vrijheid van de een de verwijdering van de ander impliceerde. En dat jaagt mij schrik aan.

Vrijheid moet je delen. Het is mijn diepe overtuiging dat vrijheid die je niet kunt delen met anderen onherroepelijk leidt tot allerlei vormen van nieuwe discriminatie en tot nieuwe vormen van heerszucht. Als we verder kijken op het wereldtoneel dan zien we de tekenen van de inperking van deze vrijheid.  Het vertegenwoordigt een vorm van isolationisme die per saldo uitsluitend het eigen belang dient. Er is niets meer om je over te verwonderen. Er valt alleen nog maar te schreeuwen en te eisen.

We zijn gelijkwaardig.

Als Odd Fellows streven we naar verdraagzaamheid in de omgang met de wereld om ons heen. Wat is dat eigenlijk in een wereld waar aanslagen en onverdraagzaamheid dagelijks nieuws zijn?  Dan komen we wat mij betreft bij de kern van het begrip vrijheid. Vrijheid is het grootste goed wat we elkaar als mens kunnen geven maar daarmee tegelijkertijd ook het grootste kwaad als we elkaar deze vrijheid afnemen. In het geven van vrijheid aan de ander erken je de ander als je gelijke. Door het afnemen van vrijheid plaats je jezelf boven de ander. Je maakt hem minderwaardig. En als dat eenmaal gebeurd is zijn er geen belemmeringen meer om de ander te vernietigen. Verdraagzaamheid is geen slappe hap. Verdraagzaamheid komt hiertegen in opstand. Verdraagzaamheid staat voor gelijkwaardigheid. Jij en ik, we zijn elkaar gelijk. En vanuit deze basishouding willen wij niet wegkijken wanneer fundamentele mensenrechten worden geschonden.

Blijf je verwonderen

Voor eenieder van ons is de uitdaging om met vrijheid om te gaan verschillend. Vrijheid krijgt een gezicht in de praktijk van alle dag. In je eigen gezin, in de omgang met je collega’s, je buren, je familie, je klanten, je sportgenoten. In wat je zegt en wat je denkt. In waar je tegen aanloopt. In de wijze waarop je verantwoordelijkheid neemt voor de wereld om je heen. Op al die plaatsen en momenten bepaal jij je hoe je je verhoudt tot de ander. Ik geef je graag mee dat de capaciteit om je te verwonderen een enorm hulpmiddel is om de ander te blijven zien als je gelijke. Ontdek in de ander nieuwe mogelijkheden, nieuwe kansen, nieuwe gezichtspunten en wellicht nieuwe vergezichten.  En wees dapper in het strijden voor gelijkwaardigheid.

Rob Boeijenga.

Reageren?  Mail dan naar  info@oddfellowsapeldoorn.nl