Vernieuwing

Wanneer mensen vreemd naar je gaan kijken of zelfs naar je gaan wijzen, omdat je zulke ouderwetse kleren aan hebt en je zo’n ouderwets permanentje draagt, wordt het tijd om in de spiegel te kijken en je te realiseren, dat je eens wat moderner kleding moet aantrekken en wellicht ook eens aan de kapper om raad moet gaan vragen. Probeer ook die plechtige taal uit de jaren vijftig van de vorige eeuw aan te passen aan de omgangstaal van nu, de eeuw waarin je leeft. De handgeschreven brief die je nog geen vijftig jaar geleden adresseerde aan de Weledelgestrenge Heer Mr. W. de Vries wekt nu op de lachspieren, men is er inmiddels aan gewend om je advocaat een mailtje te sturen: Beste Heer De Vries!

Vóór Corona realiseerden veel Odd Fellows zich dat zij langzamerhand wel heel erg ouderwets “gekleed” gingen en elkaar ook in langzamerhand heel ouderwets plechtige taal toespraken. Zolang dat in eigen kring bleef, was er niets aan de hand en als een dorp goed bevolkt blijft, kan iedereen zich permitteren om in de eigen klederdracht uit 1800 te blijven lopen en elkaar ook in het eigen dialect te blijven aanspreken. Iedereen werkt hard, maar er is ook tijd om te ontspannen met een pilsje, een glaasje wijn of een borrel. De bakker, de slager en de groenteboer zorgen voor de eerste levensbehoeften. Maar wat gebeurt er, als er door het overlijden van veel ouderen en het wegtrekken van jongeren naar spannender omgevingen ineens krimp ontstaat en aanvulling van buitenaf nodig is om het dorp te laten bestaan? Als je wilt, dat het dorp levendig blijft, de groenteboer, de bakker en de slager niet door een SRV wagen worden vervangen en als je niet wilt, dat men zich na kennismaking proestend omdraait en wegloopt, maar luisteren wil naar wat je te zeggen hebt en je daarbij ook serieus neemt, dan zal je snel iets aan je uitstraling moeten veranderen.

Als je ouders aan het eind van de middeleeuwen genoeg geld hadden om een onderwijzer in huis op te nemen of een kloosteropleiding voor je konden betalen, dan leerde je schrijven met een ganzenveer. Het was slechts aan enkelen voorbehouden om te leren schrijven in de taal van je regio. Dat heeft geduurd tot ver in de 19e eeuw toen de kroontjespen langzamerhand de ganzenveer verving en er een gezamenlijk Nederlands ontstond (overigens niet het Nederlands, dat nu nog onze voertaal is). Daarna duurde het nog 100 jaar voordat de vulpen de kroontjespen opvolgde en steeds meer mensen gingen naar school, de taal ontwikkelde zich. En daarna ging het razendsnel: ballpoint, typemachine, computer, telefoon. Er is leerplicht. De meeste mensen ontwikkelen eerst, maar verliezen daarna hun handschrift, omdat ze nooit meer hoeven te schrijven.  En de ambtenaar die voor jou een nieuw paspoort moet aanvragen en begint om zijn kroontjespen in de inkt te dopen, wordt hartelijk uitgelachen en weinig serieus genomen. Toch heeft schrijver dezes (wat een achterlijke formulering!) nog met een kroontjespen leren schrijven.

Ik gebruik dit beeld om te laten zien, waar de Odd Fellows aan vernieuwing toe zijn. Dat gaat niet over de inhoud. De idealen van de Odd Fellows zijn spring levend: vriendschap geven, liefde bewijzen en zoeken naar waarheid met als actief doel verdraagzaam te zijn, zijn van alle tijden en nu wenselijker dan ooit te voren. Maar nieuwkomers zagen ons langzamerhand toch een beetje als zonderlingen, sekteleden, en als ze al over de streep te halen waren om zich bij ons aan te sluiten, dan gebeurde het maar al te vaak, dat ze binnen een jaar helaas weer afhaakten.

Een grote groep Odd Fellows is er inmiddels van overtuigd dat er op een modernere manier gecommuniceerd moet worden, dat de door ons gebruikte taal in ritualen gemoderniseerd moet worden, dat onze organisatie vereenvoudigd moet worden en dat we buitenstaanders op een hun aansprekende manier moeten benaderen. Modernisering van de landelijke organisatie bleek wel een enorme klus, maar was relatief snel geklaard, omdat het niet direct het logeleven van alle dag betrof. Modernisering van gebruiken en de taal in logeverband gebruikt wordt, is lastiger. Het is een proces, dat zijn tijd moet krijgen. Maar het is 5 voor 12! Om nog even het beeld van het dorp op te roepen: de bakker, de groenteboer en de slager krabben zich achter hun oren – wellicht is het toch beter naar elders een goed heenkomen te zoeken?

Laten we ons dat gebeuren?

Eljan de Wijs